Reportajen : Joni Fernando Tanec Colo/Selviana Dos santos Bana/ Osterlia Muni/ Jerino F.B.P Bere
OE-CUSSE (lifaupress) : Regiaun Administrativa Espesial Oecusse Ambenu (RAEOA), hala’o limpeza jeral iha Igreja Antigolu Sto. Antonio Oe-Cusse, Sexta feira (07/11/2025).

Igreja Antigu Sto. António Oe-Cusse mak patrimóniu relijiozu no istóriku ne’ebé importante tebes ba povu Oe-Cusse no Timor-Leste tomak. Fatin moris relijiozu, kultura, no istória kolonial Timor nian. Tanba ne’e, obrigasaun atu hadomi, cuidadu no fó valor ba fatin sagrada ida ne’e.
Atividade limpeza jeral mos fó oportunidade ba funsionariu Sira no estudante sira, atu servisu hamutuk, hatudu espíritu solidaridade, unidade, no hanoin komunidade, ne’ebé importante tebes iha loron komemorasaun nasional. Liuhosi limpeza, ajuda atu prezerva patrimóniu istóriku, hodi hadia imajen Oe-Cusse hanesan parte importante husi istória Timor-Leste.
Loron 12 de Novembru 2025 mak data sagrada iha istória Timor-Leste, tanba iha loron ne’e povu Timor-Leste, liu-liu juventude, hatudu rezisténsia no determinasaun atu hetan liberdade. limpeza jeral iha Igreja Sto. António Oe-Cusse, mak parte husi preparasaun espiritual no moral atu hamoris loron ne’e ho dignidade no respeitu.

Loureco Bubo, Dosente Fakuldade Ciensia Sosiais Humanidade (CSH), Universidade da Paz, hateten, komemorasaun loron Nasional Juventude tinan ne’e, UNPAZ ho Autoridade RAEOA/ZEEDOA servisu hamutuk nu’udar responsavel kona-ba limpeza jeral.
“ Ami senti orgulho. Ita tenki servisu hamutuk Dosente no funsionario de’it, maibe ita hotu ho estudante Unpaz, limpeza hamutuk iha areadores Igreza tuanba preparasaun Selebrasaun 12 Novembru tinan ida ne’e. No sei halo Misa iha Igreja nee, ita labele lakon oportunidade. Ita tenke esforsu nafatin, hodi hala’o limpeza ida – ne’e,,” Loureco Bubo dehan tan.
Nia husu atu servusu labele hein malu. “ Se wainhira ita hein malu servisu ne lala’o. Liliu ba joven intelektual sira tenke bok aan hodi preparasaun ba futuru tamba loron ida ohin ne loron importante ba joven sira,” nia dehan tan.
Joventude Tenki Kopera Malu

Entretantu, Marcus Tolan, estudante Unpaz hateten, masakre Santa Dili tinan 34 liuba, nudar akontesimentu istoriku iha prosesu hetan ukun rasik aan.
“Ita nia maun sira halo ona husu nafatin ezisti, hodi lao tuir istoria ne’ebe sira iha tempu ne’eba liu tia ona. Nu’udar foin sae tenke kontribui ba loron joventude nian. Kontinua habelar historia ba jerasaun tuir mai, atu histori morin nafatin no la’o tutan ba jerasaun ba jerasaun. Labele mantein deit iha jerasaun ida,” nia dehan ba jornalista Sesta-feira (7/11/2025) iha areador UNPAZ Paralel Oe-cusse.
Kona-ba selebrasaun Loron Nasional Juventude tinan ne’e, nia dehan, nuudar joventude Atoni Oecusse tenke luta atu koopera malu ho unidade. “ Labele kria problema, nafatin unidade no koopera malu atu hatudu katak luta nee la’os ba sira idade avansadu de’it, maibe nu’udar idade produtivu iha tempu ne’ebá, hatudu duni sira – nia luta.

Iha atividade limpeza jeral Sesta-feira ne’e, Estudantes Universidade da Paz UNPAZ hamutuk Funsionarius sira husi Zona Ekonomia Espesial Dezemvolvimementu Oecusse Ambenu ZEEDOA,konsentra hamoos Igreja tuan Santo Antonio Oecusse.
” Limprea Jeral ohin, sente di’ak. Ita nu’udar foin sae tenke kontribui no prepara ba Loron Joventude liuhusi prepara ambiente moos. Ha’u sente laiha dezafiu. Ne’e kontribuisaun ida no labele sura ita – nia kolen,” nia dehan tan.
Nia husu ba Governu atu iha futuru, bainhira selebra loron nasional juventude presiza hasa’e di’akliu tan kapasidade joventude no akumula joventude barak liutan iha servisu limpeza jeral ne’e. ” Ita labele halo limpeza iha de’it fatin selebrasaun de’it, maibe iha fatin historiku balun mós, ita presiza halo limpeza,” nia reafirma. (*)


